عدم کارایی صحیح وریدها باعث به وجود آمدن وضعیتی به نام واریس میشود و نشانه آن ظاهر شدن رگهای آبی و رگهای برجسته بر روی پوست است. این وضعیت ناشی از دریچههای ضعیف یا آسیب دیده در سیاهرگها هستند که از برگشت خون به قلب جلوگیری میکنند. واریس میتواند باعث درد، ناراحتی، خارش، سوزش، گرفتگی، تورم و سنگینی در پاها شود. همچنین میتوانند خطر لخته شدن خون، زخمهای پوستی و عفونت را افزایش دهند. در این مطلب از نوین طب توضیح خواهیم داد که واریس چیست، چه علائمی دارد، چگونه میتوان آنها را تشخیص داد و بهترین درمانهای طبیعی و خانگی برای آنها چیست. همچنین نکاتی در مورد زمان مراجعه به پزشک و نحوه جلوگیری از واریس ارائه خواهیم داد.
واریس چیست؟
برای این که راههای درمان واریس را بشناسید، ابتدا باید بدانید که واریس چیست. عروق عنکبوتی، رگهای خونی هستند که خون را از بافتهای بدن به قلب برمیگردانند و واریس، وریدهای متورم، پیچ خورده و بزرگی هستند که معمولاً روی پاها ظاهر میشوند.
این سیاه رگها دریچههای یک طرفه دارند که باز و بسته میشوند تا خون در جهت درست جریان یابد. هنگامی که این دریچهها ضعیف شوند یا آسیب ببینند، خون میتواند در رگها جمع شود و باعث کشیدگی و برآمدگی آنها شود. این همان چیزی است که در رگهای واریسی اتفاق میافتد.
بهتر است بدانید واریس در زنان شایعتر از مردان است و معمولاً در خانوادهها ارثی است. همچنین با افزایش سن، چاقی، بارداری، ایستادن یا نشستن طولانی مدت، عدم فعالیت بدنی، تغییرات هورمونی، یا آسیب بیشتر احتمال دارد که واریس بر روی پاها ظاهر شود.
علائم واریس چیست؟
شناخت علائم واریس نیازمند دانستن این نکته است که، وریدهای واریسی ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکنند، همچنین علائم واریس ممکن است بسته به زمان روز، آب و هوا یا سطح فعالیت هر فرد متفاوت باشد.
این وضعیت ممکن است با یک سری تمرینات یا پوشیدن جورابهای واریس بهبود پیدا کند، اما امکانش زیاد است که با گرما، رطوبت، یا ایستادن یا نشستن طولانی مدت بدتر شوند. با بدتر شدن وضع واریس، این علائم پدیدار میشوند که شامل:
- سیاهرگهای آبی یا بنفش قابل مشاهده که در زیر پوست، پیچ خورده یا برآمده به نظر میرسند.
- درد در نقاطی که واریس ظاهر میشود.
- تورم یا سنگینی در پاها.
- احساس خارش یا سوزش در اطراف وریدها.
- گرفتگی یا ضربان در پاها.
- تغییرات پوستی مانند خشکی، قرمزی، پوسته پوسته شدن یا زخم.
- خونریزی از وریدها در صورت پارگی.
چگونه واریس را تشخیص دهیم؟
اگر با علائمی که در بالا توضیح داده شد، واریس تشخیص داده نشود، در غیر این صورت برای تشخیص عروق عنکبوتی که علاوه بر اثرات منفی، از نظر زیبایی نیز مشکل ساز هستند، باید به پزشک مراجعه کرد.
برای تشخیص واریس، پزشک در مورد سابقه پزشکی، علائم، عادات سبک زندگی و داروهای مورد استفاده سوال خواهد کرد. پزشک، همچنین معایناتی فیزیکی بر روی پاها و نقاط دارای واریس، برای بررسی علائم آن انجام میدهد.
بهتر است بدانید که در صورتی که لازم باشد، پزشک همچنین علاوه بر معاینات، ممکن است برای تایید تشخیص و رد سایر شرایط، آزمایشاتی را تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی داپلر: آزمایشی است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از جریان خون در رگها استفاده میکند. این میتواند نشان دهد که دریچههای شما چقدر خوب کار میکنند و آیا انسداد یا رفلاکس (جریان به عقب) در رگها وجود دارد یا خیر.
- ونوگرام: این نوع آزمایش که شامل تزریق یک رنگ به رگها و گرفتن عکسبرداری با اشعه ایکس برای بررسی میزان عملکرد رگها است، میتواند محل و وسعت وریدهای واریسی و هر گونه عارضهای مانند لخته شدن خون یا زخم را نشان دهد.
- سایر آزمایشها: پزشک همچنین ممکن است آزمایش خون را برای بررسی شرایط زمینهای که ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن رگهای واریسی شود، مانند دیابت، کلسترول بالا یا اختلالات لخته شدن خون، تجویز کند.
بهترین درمان های طبیعی و خانگی برای واریس چیست؟
همچنین علاوه بر درمانهای دارویی و روشهای پزشکی، در صورتی که نشانه از یک مشکل زمینهای نباشد، برای درمان عروق عنکبوتی یا واریس، درمانهای طبیعی و خانگی بسیاری وجود دارد که میتوانند به درمان آ« و تسکین علائم آن کمک کند.
1- ورزش
فعالیت بدنی منظم گردش خون را بهبود میبخشد و عضلات پا را تقویت میکند. همچنین میتواند به کاهش وزن و کاهش فشار روی رگها کمک کند.
در بیشتر روزهای هفته باید حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط داشته باشید. برخی از بهترین تمرینات برای واریس پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری، شنا یا یوگا هستند.
2- بالا نگه داشتن پاها
بالا بردن پاها از سطح قلب میتواند به کاهش تورم و درد در پاها کمک کند. همچنین باعث جلوگیری از تجمع خون در رگها میشود و عملکرد آنها را بهبود میبخشد.
بهتر است بعد از مدت زیاد سر پا ایستادن یا پیاده روی، دراز بکشید و پاهای خود را به مدت 10 الی 15 دقیقه بالا بیاورید و به دیوار تکیه دهید، به خصوص پس نشستن طولانی مدت.
همچنین میتوانید از بالش، کوسن یا زیرپایی برای نگه داشتن پاهای خود استفاده کنید. این کار نه تنها به برطرف کردن خستگی پاها کمک میکند، بلکه با برقراری گردش خون، مانع از ایجاد واریس میشود.
جورابهای فشاری یا گردش خون
پوشیدن جورابهای فشاری میتواند فشار ملایمی بر روی پاها وارد کرده و به برگشت خون به قلب کمک کند. این نوع جورابها همچنین میتوانند تورم، درد و سنگینی در پاها را کاهش دهند.
آنها همچنین از عوارضی مانند لخته شدن خون یا زخم جلوگیری میکنند. در طول روز باید جورابهای فشاری بپوشید و در شب آنها را در بیاورید.
رژیم غذایی
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل میتواند برای پیشگیری یا بهبود رگهای واریسی بسیار مناسب است. شما باید غذاهای غنی از فیبر، ویتامینها، مواد معدنی و آنتی اکسیدانها مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل، آجیل، دانهها و حبوبات مصرف کنید.
داشتن برنامه غذایی سالم، میتوانند به کاهش کلسترول و فشار خون کمک کنند و از یبوست و التهاب نیز جلوگیری میکنند. همچنین باید مقدار زیادی آب بنوشید تا هیدراته بمانید و سموم را از بدن خود خارج کنید.
باید از غذاهای حاوی نمک، شکر، چربی یا مواد فرآوری شده مانند فست فود، غذاهای ناسالم، غذاهای کنسرو شده یا محصولات پخته شده پرهیز کنید. زیرا باعث میشوند وزن و فشار خون افزایش کند و وضعیت رگهای واریسی بدتر شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای درمان عارضه و هر نوع بیماری بهتر است که به پزشک مراجعه کنید. اگر وضعیت عروق عنکبوتی شما بدتر میشود و رگ های واریسی دارید، با دیدن علائمی که در ادامه معرفی میکنیم باید به پزشک مراجعه کنید:
- باعث درد، ناراحتی یا خجالت شدید شود.
- خونریزی یا عفونی شدن.
- ایجاد زخم یا زخمهای پوستی.
- رنگ یا بافت را تغییر دهید.
- با درمانهای طبیعی یا خانگی بهبود پیدا نکند.
- همراه با علائم دیگری مانند تب، درد قفسه سینه، تنگی نفس، یا تورم پا همراه باشد.
بهتر است بدانید پزشک با ارزیابی وضعیت؛ بهترین گزینه درمانی را برای شما توصیه میکند. برخی از گزینههای درمانی ممکن عبارتند از:
اسکلروتراپی
این روش برای درمان واریس، شامل تزریق یک محلول شیمیایی به وریدها برای فروپاشی و محو شدن آنها میشود. معمولاً برای وریدهای واریسی کوچک تا متوسط انجام میشود.
ممکن است برای دستیابی به نتایج دلخواه به چندین جلسه نیاز باشد. خطرات و عوارضی مانند واکنشهای آلرژیک، عفونت، تغییر رنگ پوست یا آسیب عصبی دارد.
لیزر درمانی
لیزر درمانی یکی دیگر از راههای برطرف کردن واریس است. این روش شامل استفاده از پرتو لیزر با شدت بالا برای گرم کردن و تخریب رگها میشود.
همچنین درمان با لیزر معمولاً برای وریدهای واریسی کوچک تا متوسط انجام میشود. ممکن است برای دستیابی به نتایج دلخواه به چندین جلسه نیاز باشد. برخی از خطرات و عوارض مانند سوختگی پوست، تاول، زخم یا عفونت دارد.
فرسایش با فرکانس رادیویی
این روشی است که شامل قرار دادن یک کاتتر نازک در ورید و تحویل انرژی فرکانس رادیویی برای گرم شدن و بسته شدن ورید است.
فرسایش با فرکانس رادیویی معمولاً برای رگهای واریسی بزرگ انجام میشود. ممکن است نیاز به بی حسی موضعی و آرام بخش داشته باشد.
برداشتن ورید
یکی دیگر از روشهای درمان واریس است که شامل ایجاد برشهای کوچک در پوست و برداشتن سیاهرگها از طریق آنها میشود.
این عمل معمولاً برای وریدهای واریسی بزرگ که علائم یا عوارض شدید ایجاد میکنند انجام میشود. ممکن است نیاز به بیهوشی عمومی و بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
فلبکتومی
برای درمان عروق عنکبوتی یا واریس، فلبکتومی شامل ایجاد سوراخهای کوچک در پوست و برداشتن رگها از طریق آنها با استفاده از یک قلاب مخصوص است.
معمولاً برای وریدهای واریسی کوچک تا متوسط که نزدیک به سطح پوست هستند انجام میشود. ممکن است نیاز به بی حسی موضعی و آرام بخش داشته باشد. خطرات و عوارضی مانند خونریزی، عفونت، کبودی یا جای زخم دارد.
چگونه از واریس پیشگیری کنیم؟
پیشگیری یکی از مفیدترین کارهایی است که میتوانید برای کنترل کردن وضعیت یک عارضه از قبل انجام دهید. بهتر است بدانید با رعایت نکات ساده، میتوانید از ایجاد واریس پیشگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید:
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت بدون حرکت دادن پاها خودداری کنید.
- مرتباً وضعیت خود را تغییر دهید و پاهای خود را مرتباً دراز کنید.
- تا حد امکان پاهای خود را بالا بیاورید.
- کفشهای راحت بپوشید که از پاها و مچ پا حمایت میکند.
- از پوشیدن لباسهای تنگ که کمر، پاها یا کشاله ران شما را منقبض میکند خودداری کنید.
- برای بهبود گردش خون و قدرت پاها به طور منظم ورزش کنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید که نمک، چربی و شکر کم و فیبر، ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان زیاد باشد.
- مقدار زیادی آب بنوشید تا هیدراته بمانید و سموم بدنتان را دفع کنید.
- سیگار را ترک کنید، زیرا میتواند به رگهای خونی شما آسیب برساند و فشار خون شما را افزایش دهد.
- مصرف الکل خود را محدود کنید، زیرا میتواند رگهای شما را گشاد کند و عملکرد آنها را مختل کند.
- استرس خود را مدیریت کنید، زیرا میتواند بر فشار خون و سطح هورمون شما تأثیر بگذارد.
سخن آخر
عرق عنکبوتی یا وریدهای واریسی یک بیماری شایع است که میتواند همه را درگیر کند، به ویژه زنان، افراد مسن و کسانی که سابقه خانوادگی یا عوامل خطر خاصی دارند. آنها میتوانند علائم و عوارض مختلفی ایجاد کنند که میتواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر داشته باشد. با این حال، با درک اینکه وریدهای واریسی چیست، علل و علائم آن چیست، چگونه میتوان آنها را تشخیص داد و بهترین درمانها برای آنها کدامها هستند، میتوانید برای درمان موثر و بهبود وضعیت خود قدم بردارید. همچنین میتوانید با رعایت چند نکته ساده از ایجاد رگهای واریسی جلوگیری کرده یا آن را به تاخیر بیندازید.