آیا به دلیل حساسیت فصلی خود از رسیدن بهار میترسید؟ آیا هر زمان که بیرون میروید از عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و سایر علائم آزاردهنده رنج میبرید؟ اگر چنین است، شما تنها نیستید. آلرژیهای فصلی که به عنوان تب یونجه یا رینیت آلرژیک نیز شناخته میشود، میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. آنها به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد بی ضرر موجود در هوا مانند گرده، گرد و غبار یا کپک ایجاد میشوند. در این مطلب از مجله آنلاین نوین طب، علت ایجاد آلرژی فصلی، نحوه تشخیص علائم و نحوه کنترل آنها را با نکات و راههای درمان ساده توضیح خواهیم داد.
چه چیزی باعث حساسیت فصلی میشود؟
داشتن آلرژی فصلی باعث میشود که افرادی که سیستم ایمنی حساسی دارند، به سرعت نسبت گرده گیاهان حساسیت نشان داده و دچار حساسیتهای مختلفی میشوند که جنبههای مهم زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد.
هنگامی که شما این آلرژنها را استنشاق میکنید، سیستم ایمنی شما آنها را با مهاجمان مضر برای بدن اشتباه میگیرد و برای مبارزه با آنها، آنتی بادی تولید میکند.
این آنتی بادیها به سلولهای خاصی به نام ماست سلها متصل میشوند که مواد شیمیایی، مانند هیستامین آزاد میکنند. هیستامین باعث التهاب و تحریک در بینی، چشمها، گلو و ریهها میشود و منجر به بروز علائم آلرژی فصلی میشود.
آلرژیهای فصلی که توسط آلرژنهای موجود در هوا ایجاد میشوند، بسته به زمان سال و مکان متفاوت هستند. شایعترین آلرژنها عبارتند از:
گرده گل
گرده گل، پودری است که گیاهان برای تولید مثل تولید میکنند و توسط باد یا حشرات از گیاهی به گیاه دیگر منتقل میشود. گرده میتواند از درختان، علفها، علفهای هرز یا گلها به وجود آید.
بهتر است بدانید که گیاهان مختلف در زمانهای مختلف سال، گردههای خود را آزاد میکنند. به عنوان مثال، گرده درختان در بهار، گرده چمن در تابستان و گرده علفهای هرز در پاییز بیشتر است.
گرد و غبار
گرد و غبار مخلوطی از ذرات ریز است که میتوانند روی سطوح جمع شوند یا در هوا شناور شوند. گرد و غبار میتواند حاوی مواد حساسیتزا باشد، مانند کنههای گرد و غبار، شوره حیوانات، فضولات سوسک، هاگهای کپک یا گرده.
گرد و غبار میتواند در تمام طول سال وجود داشته باشد، اما ممکن است در فصول خشک یا زمانهایی که باد بیشتر میوزد، بیشتر قابل توجه باشد و به همین دلیل یکی از دلایل آلرژی فصلی است.
کپک
کپک نوعی قارچ است که در مکانهای مرطوب و تاریک رشد میکند. کپک را میتوان در داخل یا خارج از منزل یافت، مانند حمام، زیرزمین، آشپزخانه، تودههای کمپوست یا تودههای برگ.
کپک، هاگهایی را در هوا آزاد میکند که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک شود. کپک میتواند در تمام طول سال وجود داشته باشد، اما ممکن است در فصول مرطوب یا بارانی فعالتر باشد.
علائم آلرژی فصلی چیست؟
علائم آلرژی فصلی میتواند از فردی به فرد دیگر و از فصلی به فصل دیگر نیز، متفاوت باشد. این علائم معمولا در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن ایجاد میشوند و ممکن است برای ساعتها یا روزها ادامه داشته باشند. شایعترین علائم حساسیت فصلی عبارتند از:
- عطسه: عطسه یک عمل بازتابی است که هوا و مخاط را از بینی و دهان خارج میکند. این توسط تحریک در مجاری بینی ناشی از آلرژنها ایجاد میشود.
- آبریزش یا گرفتگی بینی: آبریزش بینی زمانی است که بینی شما مخاط اضافی تولید میکند که از سوراخهای بینی یا گلو میچکد. گرفتگی بینی زمانی است که مجرای بینی شما متورم میشود و با مخاط و رگهای خونی مسدود میشود. هر دو به دلیل التهاب در بینی به دلیل آلرژنها ایجاد میشوند.
- خارش چشم: خارش چشم زمانی است که چشمان به دلیل مواد حساسیتزا احساس سوزش و خراش میکنند. همچنین ممکن است قرمزی، تورم، آبریزش یا احساس سوزش در چشمان خود را تجربه کنید.
- خارش بینی، گلو یا گوش: خارش بینی، گلو یا گوش زمانی است که این نواحی به دلیل آلرژی زاها احساس تحریک و غلغلک میکنند. همچنین ممکن است سرفه، خس خس سینه، گلودرد یا احتقان گوش را تجربه کنید.
چگونه علائم آلرژی فصلی را کنترل کنیم؟
علائم آلرژی فصلی میتواند آزاردهنده باشد و در فعالیتهای روزانه و کیفیت زندگی اختلال ایجاد کند. با این حال، راههایی وجود دارد که میتوانید آنها را کنترل کنید و از فضای باز لذت ببرید بدون اینکه رنج زیادی بکشید.
به این نکته توجه داشته باشید که بهترین راه برای پیشگیری یا کاهش علائم آلرژی فصلی، اجتناب یا محدود کردن تماس با آلرژنهایی است که آنها را تحریک میکنند. شما میتوانید این کار را انجام دهید:
- زمانی که تعداد گردهها یا کیفیت هوا بالا است، در داخل خانه بمانید، به خصوص در صبح و عصر که سطح گرده در بالاترین میزان است.
- پنجرهها و درها را ببندید و از کولر یا فیلتر HEPA (هوای ذرات با راندمان بالا) برای تمیز کردن هوای خانه یا ماشین خود استفاده کنید.
- استفاده از ماسک، عینک آفتابی یا کلاه زمانی که بیرون میروید تا از بینی، چشمها و سر خود در برابر عوامل حساسیتزا محافظت کنید.
- دوش گرفتن، شستن موها و تعویض لباسهای خود پس از بازگشت از بیرون برای از بین بردن هرگونه آلرژنی که ممکن است به بدن یا لباس شما چسبیده باشد.
- حیوانات خانگی خود را در داخل خانه نگه دارید یا اگر به بیرون رفتند مرتباً آنها را حمام کنید تا از وارد کردن مواد آلرژیزا به خانه جلوگیری کنید.
- خانه خود را به طور مرتب تمیز کنید و با استفاده از جاروبرقی با فیلتر HEPA گرد و غبار و کپک را از روی فرش، مبلمان و ملافههای خود پاک کنید.
- اجتناب از فعالیتهایی که گرد و غبار یا کپک را ایجاد میکند، مانند باغبانی، جمع کردن برگها یا چمن زنی.
درمان حساسیت فصلی با استفاده از دارو
اگر اجتناب یا محدود کردن موقعیتهای قرار گرفتن در معرض آلرژنها برای کنترل علائم شما کافی نیست، میتوانید از داروهایی استفاده کنید که میتوانند به تسکین علائم حساسیت فصلی به شما کمک کنند. این شامل:
1- آنتی هیستامینها
داروهایی هستند که اثرات هیستامین را مسدود میکنند، ماده شیمیایی که باعث التهاب و تحریک در بدن شما میشود. آنها میتوانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و سایر علائم را کاهش دهند.
بهتر است بدانید که آنتی هیستامینها به صورت قرص، مایع، اسپری بینی یا قطره چشم در دسترس هستند. برخی از نمونهها عبارتند از: لوراتادین (کلاریتین)، ستیریزین (زیرتک)، فکسوفنادین (آلگرا)، دیفن هیدرامین (بنادریل) و آزلاستین (آستلین).
2- داروهای ضد احتقان
اینها داروهای ضد حساسیتی هستند که رگهای خونی بینی و سینوسهای شما را منقبض میکنند و احتقان و گرفتگی را کاهش میدهند.
آنها به صورت قرص، مایع، اسپری بینی یا قطره در دسترس هستند. برخی از نمونهها عبارتند از سودوافدرین (Sudafed)، فنیل افرین (Neo-Synephrine)، اکسی متازولین (Afrin) و نافازولین (Privine).
3- کورتیکواستروئیدهای بینی
از جمله برخی داروهای ضد حساسیت، هستند که التهاب و تورم بینی و سینوسها را کاهش میدهند. آنها به عنوان اسپری بینی در دسترس هستند که یک یا دو بار در روز قابل استفاده است. برخی از نمونهها عبارتند از فلوتیکازون (فلوناز)، تریامسینولون (ناساکورت)، مومتازون (ناسونکس) و بودزونید (رینوکورت).
4- تعدیل کنندههای لوکوترین
اینها داروهایی هستند که اثرات لوکوترینها را مسدود میکنند، نوع دیگری از مواد شیمیایی که باعث التهاب و تحریک در بدن شما میشود.
این داروهای بر طرف کننده حساسیت، میتوانند احتقان بینی و سایر علائم را کاهش دهند. آنها به صورت قرصهایی در دسترس هستند که یک بار در روز مصرف میکنید. به عنوان مثال montelukast (Singulair) است.
سخن آخر
حساسیت یا آلرژیهای فصلی، شرایط شایع و آزاردهندهای هستند که زندگی افراد زیادی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهند. این نوع آلرژی، به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به مواد بی ضرر موجود در هوا مانند گرده، گرد و غبار یا کپک ایجاد میشوند. آنها میتوانند علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و غیره ایجاد کنند. بهتر است بدانید که میتوانید حساسیت فصلی را با اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلرژنها یا محدود کردن آن، استفاده از داروهای بدون نسخه یا نسخهای یا امتحان کردن درمانهای طبیعی کنترل کنید.